Jerzy Waletko

---

Życiorys

Urodził się jako jedno z dwanaściorga dzieci Jana i Marii Dombek, a jego dzieciństwo miało miejsce w Chruszczowie. W 1919 roku ukończył szóstą klasę gimnazjum w Bytomiu. Niestety, jego działania patriotyczne doprowadziły do wydalenia ze szkoły.

Po tym incydencie związał swoją przyszłość z przemysłem węglowym, rozpoczynając pracę w Kopalni Węgla Kamiennego „Szombierki”, a następnie przenosząc się do Kopalni „Wolfgang-Wawel”. Jego działalność podczas I powstania śląskiego ograniczała się do pełnienia roli gońca, natomiast w II i III powstaniu walczył u boku innych jako członek batalionu szturmowego, biorąc udział w zaciętych walkach o Dobrodzień.

Po zakończeniu powstań został skierowany do szkoły górniczej. Niestety, jego kształcenie zostało przerwane w wyniku nieszczęśliwego wypadku. Po powrocie do zdrowia podjął pracę w kopalni, tym razem już w jej części naziemnej. W tym okresie aktywnie działał społecznie, obejmując stanowisko prezesa bytomskiego Związku Powstańców Śląskich, a także dowodząc drużyną ratowniczo-sanitarną Obrony Przeciwlotniczej i Gazowej Kopalni „Walenty-Wawel”.

W momencie wybuchu II wojny światowej wziął udział w walkach na granicy z Freikorpsem oraz oddziałami Wehrmachtu. Wkrótce ewakuował się na Węgry, gdzie pracował w Czerwonym Krzyżu w Budapeszcie. 18 sierpnia 1940 roku dotarł do Syrii, gdzie dołączył do Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich, uczestnicząc w bitwie o Tobruk.

Od sierpnia 1943 roku intensywnie przygotowywał się do konspiracyjnej działalności na terenach okupowanych przez III Rzeszę, przechodząc kursy spadochronowy i dywersyjny. 10 października 1943 roku złożył przysięgę wojskową, co zainaugurowało jego dalsze szkolenie. Choć pierwotnie planowano jego przerzut do zadań wspierających czetników, operacja ta nie powiodła się.

W nocy z 5 na 6 maja 1944 roku, jako część Akcji Kontynentalnej, Jerzy Waletko wraz z dwoma polskimi skoczkami (por. Stanisław Hołły i por. Tomasz Kurasiewicz) powrócił z Włoch do Grecji. Na obcej ziemi przyjął nowe nazwisko – Edward George Bart – i zajął się zbieraniem informacji oraz werbowaniem Polaków służących w niemieckiej armii. Przez pół roku współpracował z greckim ruchem oporu.

Po powrocie do Włoch 27 stycznia 1945 roku, później trafił do Wielkiej Brytanii, jednak po nieudanej próbie sprowadzenia rodziny, został zdemobilizowany 9 czerwca 1947 roku. 23 czerwca 1947 roku powrócił do Polski, gdzie znalazł zatrudnienie w Rudzkim Zjednoczeniu Przemysłu Węglowego. W tej instytucji pełnił różnorodne funkcje, w tym zastępcy dyrektora i inspektora kadr.

20 października 1950 roku został zatrzymany przez Urząd Bezpieczeństwa i bez procesu został zwolniony z więzienia 20 kwietnia 1951 roku. Po wyjściu na wolność kontynuował pracę w górnictwie, a w Kopalni „Bobrek” zajmował stanowiska referenta, technika oraz inspektora BHP. W 1954 roku pomyślnie zdał egzamin maturalny w Technikum Górniczym w Katowicach, a od 1956 roku rozpoczął nauczanie przedmiotów zawodowych w Zespole Szkół Górniczych w Bytomiu-Bobrku.

Ostatecznie przeszedł na emeryturę w 1958 roku, a jego życie zakończyło się 2 maja 1972 roku w Bytomiu.

Ordery i odznaczenia

Jerzy Waletko, znany z oddanych działań, został uhonorowany licznymi odznaczeniami, które stanowią wyraz uznania za jego niezwykłą służbę i odwagę w obliczu trudności. Wśród przyznanych mu wyróżnień znajdują się:

• Krzyż Srebrny Virtuti Militari,
• Krzyż Walecznych – otrzymany dwukrotnie,
• Srebrny Krzyż Zasługi,
• Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi,
• Śląski Krzyż Powstańczy,
• Croce al merito di guerra.

---

Oceń: Jerzy Waletko

---