Staw Kalina to największy zbiornik wodny w Świętochłowicach, zlokalizowany w obszarze zwanym Zgodzie. Jest to staw, który wyróżnia się unikalnymi cechami, ponieważ znajdujący się w bezodpływowym obniżeniu, tworzy specyficzny ekosystem.
Powierzchnia tego naturalnego zbiornika wynosi około 5,3 ha, a jego maksymalna głębokość nie przekracza 3,5 m, co czyni go interesującym miejscem zarówno dla miłośników przyrody, jak i osób poszukujących chwili relaksu w otoczeniu natury.
Nazwa
Nazwa stawu ma swoje korzenie w kolonii Kalina, która została założona w Górnych Hajdukach. W okresie powstawania tej kolonii, dziedzicem był Elsner von Gronov z Kalinowic. Warto zaznaczyć, że osada ta dynamicznie rozwijała się dzięki funkcjonującej na jej terenie kopalni, która rozpoczęła działalność w 1845 roku.
Historia
Historia stawu Kalina sięga czasów przed I wojną światową, kiedy to utworzył się w wyniku osiadania terenu, co było efektem wydobycia płytko leżących zasobów węgla kamiennego. Staw ten pierwszy raz zaznaczono na mapach w 1931 roku.
W okresie przed I wojną światową miejsce to było znane jako popularny punkt do łowienia ryb. W latach 1928–1939 istniał tutaj ośrodek rekreacyjny oraz kąpielisko, które przyciągały wielu odwiedzających. Przez długi czas, aż do początku lat 50. XX wieku, zbiornik ten utrzymywał względnie czystą wodę, co sprzyjało jego atrakcyjności dla osób spędzających czas na relaksie i rekreacji.
Obecnie
W przeszłości staw Kalina borykał się z poważnym zanieczyszczeniem. Odpady poprzemysłowe z Zakładów Chemicznych Hajduki w Chorzowie, w tym szkodliwe fenole, spowodowały znaczne przekroczenie norm stężenia, sięgające aż 30 tysięcy razy (dane pochodzą z 2012 roku). Izolowany obszar wokół stawu był wówczas dotknięty nieprzyjemnym zapachem. Nad poziomem wody w stawie czuwa pompownia Wiśniowa, która regularnie odprowadza nadmiar wody do potoku Rawy.
Rewitalizacja tego zbiornika wodnego była planowana wielokrotnie, jednak tylko w 2020 roku rozpoczęto konkretne działania, które miały na celu przywrócenie stawu do stanu sprzed zanieczyszczenia. Koszt projektu wyniósł ponad 72 miliony złotych, a prace zakończyły się we wrześniu 2023 roku. Dzięki tym udoskonaleniom, poziom zanieczyszczenia wód zmniejszył się o 99%.
W ramach rewitalizacji, wokół stawu powstały także nowe atrakcje, takie jak ścieżki spacerowe, place zabaw, boiska oraz wybieg dla psów, co zwiększyło funkcjonalność tego terenu. Dodatkowo, otoczenie stawu charakteryzuje się bogatym pasem trzciny pospolitej, niewielkim zadrzewieniem, a także ogródkami działkowymi, które współistnieją z wybudowanym w połowie lat 60. XX wieku osiedlem mieszkaniowym.
Fauna i flora
Na stawie Kalina można spotkać różnorodne gatunki fauny i flory. Wśród ptaków dominują kaczka krzyżówka, łyska, kokoszka wodna oraz głowienka.
Inne gatunki to łabędź niemy oraz brodziec piskliwy. Warto zaznaczyć, że w 2003 roku po raz pierwszy zauważono w tym rejonie różnorodne płazy, do których należą: żaba jeziorkowa, żaba wodna, żaba trawna, ropucha zielona oraz rzekotka drzewna.
Przypisy
- PaulaP. Niewiadomska, Uroczyste otwarcie Stawu Kalina [online], UM Świętochłowice, 21.09.2023 r. [dostęp 29.09.2024 r.]
- Ewelina Lach: Kolejna próba rewitalizacji stawu. Miasto walczy z bombą ekologiczną. TVP3 Katowice, 07.01.2020 r. [dostęp 11.06.2020 r.]
- Marcin Czyżewski: Do zanieczyszczonego stawu Kalina po wielu latach wreszcie wróci życie. [w:] wyborcza.pl Katowice [on-line]. 27.09.2017 r. [dostęp 15.06.2018 r.]
- Olga Krzyżyk: Świętochłowice: Staw Kalina od lat truje ludzi i środowisko. To ma się zmienić. [w:] Dziennik Zachodni [on-line]. 10.09.2017 r. [dostęp 15.06.2018 r.]
- Przemysław Kucharczak: Kalinę oczyścimy. [w:] gosc.pl katowicki [on-line]. 12.04.2012 r. [dostęp 15.06.2018 r.]
Oceń: Staw Kalina