Siedziba zarządu dóbr ziemskich Donnersmarcków to ciekawy obiekt historyczny, który znajduje się w Świętochłowicach, przy ulicy Polaka 1. Został on wzniesiony w 1907 roku i od tego czasu stanowi ważny element lokalnej architektury oraz historii regionu.
W obrębie tego budynku znajduje się Muzeum Powstań Śląskich, które gromadzi eksponaty oraz dokumenty związane z kluczowymi wydarzeniami, które miały miejsce na Śląsku. To miejsce przyciąga zarówno mieszkańców, jak i turystów, którzy pragną zgłębić tajniki historii Śląska oraz jego zawirowania związane z powstaniami.
Historia
Wzniesiony w 1907 roku obiekt w stylu neogotyckim, któremu nadano szczególną rangę, służył zarządowi dóbr ziemskich Donnersmarcków. W strukturze budynku znajdowały się na piętrach pomieszczenia przeznaczone na biura, natomiast w piwnicach zamieszkiwał gospodarz. Z tyłu gmachu usytuowano mniejszy budynek, który przeznaczono na areszt policyjny. Zarząd dóbr został przeniesiony do tego obiektu z rezydencji usytuowanej przy ul. Szpitalnej, która obecnie nie istnieje.
W 1916 roku nowym właścicielem budynku została gmina Świętochłowice, która ulokowała tam swoją siedzibę. Funkcjonowała tam do kwietnia 1939 roku, kiedy to przeniosła swój urząd do nowego ratusza.
W czasie II wojny światowej obiekt pełnił rolę siedziby niemieckiej Schutzpolizei oraz miejscem, gdzie znajdowało się więzienie. Z tego miejsca, w 1939 roku, na stracenie wyprowadzono 15 powstańców i patriotów, którzy wcześniej byli brutalnie torturowani. Wśród nich byli: Ryszard Adamski, Bogumił Będkowski, Teodor Grela, Teodor Hamerla, Karol Hese, Paweł Joniec, Juliusz Krause, Herman Mierzwiak, Augustyn Mrowiec, Antoni Nawrocki, Eugeniusz Nowak, Paweł Pistelok, Józef Smykała, Franciszek Wieczorek oraz Konstanty Wygasz.
Po zakończeniu II wojny światowej, budynek przeszedł w użytkowanie Milicji Obywatelskiej. Od roku 1989 korzystała z niego Komenda Miejska Policji. Niestety, w nocy sylwestrowej 1999/2000, obiekt został podpalony, co spowodowało częściowe zniszczenia. Remontowano jedynie dach, aby zapobiec zalewaniu wnętrza gmachu.
Między 2013 a 2014 rokiem przeprowadzono szereg prac remontowych, mających na celu przekształcenie budynku na potrzeby Muzeum Powstań Śląskich. Placówka została otwarta 17 października 2014 roku, zyskując nowe życie i przeznaczenie.
Budynek
To niezwykle interesujący obiekt, który został zaprojektowany przez znanych architektów, Emila i Georga Zillmannów z Charlottenburga. Budynek ten jest właśnie ich dziełem, podobnie jak osiedla robotnicze w Giszowcu oraz Nikiszowcu. Architektura gmachu odznacza się charakterystycznym stylem neogotyckim, a na jego frontowej elewacji możemy zauważyć zegar, który z pewnością zwraca uwagę przechodniów.
Obok głównego wejścia do budynku znajduje się tablica pamiątkowa, która upamiętnia okres Powstań Śląskich. W jednym z wrześniowych dni 1947 roku miała miejsce uroczystość odsłonięcia tej tablicy, która była poświęcona pamięci wszystkich powstańców, którzy ponieśli śmierć w tym miejscu. Co ciekawe, pierwotnie była to drewniana tablica z inskrypcją wykonaną farbą. Jednak na przełomie lat 60. i 70. XX wieku została ona zastąpiona płytą z brązu, przy zachowaniu treści, która została wzbogacona o nazwę wykonawcy — Huty Zgoda.
Warto również wspomnieć, że w 2014 roku, podczas generalnego remontu budynku, tablica została odnowiona. Od tego momentu stanowi jedno z miejsc pamięci, w którym odbywają się obchody ważnych dla społeczności świąt państwowych. Dzięki temu, budynek nie tylko pełni funkcję administracyjną, ale również zachowuje pamięć o historycznych wydarzeniach.
Przypisy
- UM Świętochłowice: Nasze muzeum zachwyca. [dostęp 09.05.2020 r.]
- Muzeum Powstań Śląskich: Muzeum Powstań Śląskich. Facebook. [dostęp 09.05.2020 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Architektura":
Schron bojowy w Piaśnikach | Dyrekcja Kopalń i Hut Donnersmarcków w ŚwiętochłowicachOceń: Siedziba zarządu dóbr ziemskich Donnersmarcków w Świętochłowicach